هنرمند برای درک ارتباط معقول و متخیل باید کار روشمند انجام دهد

نادیا مفتونی ارائه‌ای با موضوع حکیمان مسلمان، رهیافت ملی و رویکرد جهانی داشتند. ایشان انجام تحقیق روشمند را لازمه رشته‌های دانشگاهی دانستند و در این زمینه کتابشان با عنوان پژوهش در آیینه اخلاق را معرفی کردند که در آن اسلوب جهانی روش تحقیق را بیان کردند.

وی افزود: مسائل تحقیق شامل ۶ جز می‌شود: تعریف، توصیف، توجیه، تبیین، تفسیر، توصیه؛ که می‌توان تمام این مقولات را در تالیفات حکیمان مسلمان پیدا کرد.

فارابی هنرمندان را حلقه وصل وحی و جامعه می‌داند

ایشان در ادامه بر این نکته تأکید کرد: شما باید حکیمان مسلمان را به جهان معرفی کنید. مظلومیت فلسفه اسلامی حرف درستی نیست، چرا که شما به عنوان دانشجوی فلسفه باید محقق درجه اول این رشته باشید. حکیمان مسلمان از فرقه‌ها و جغرافیای متفاوت می‌تواند موضوع تحقیق شما باشد. قدم دوم در فلسفه اسلامی این است که باید برای آنچه از حکیمان مسلمان به دست می‌آورید مخاطب شناسی درست داشته باشید. منافع صنفی، با مقاله علمی پژوهشی نوشتن به دست می‌آید.

این دانشیار دانشگاه تهران با تأکید بر تلاش دانشجو، برای مقاله نوشتن و پیشرفت راه‌هایی را ارائه دادند و عدم پیشرفت و تولید علم نداشتن در فلسفه اسلامی را به خاطر عدم رویکرد آکادمیک به این رشته دانستند.

این پژوهشگر ارشد دانشگاه ییل بیان کرد: ما در زبان مادریمان مرجع حساب می‌شویم، فقط باید مخاطب شناسی بدانیم تا کارها و نظراتمان را درست به مخاطب بین‌المللی عرضه کنیم.

مفتونی بحث را با بررسی یکی از مقالات خود ادامه داد که عنوان مقاله «هنر فاضله فارابی» بود. ایشان علت اینکه چرا فارابی را انتخاب کرده گفت: چون نگاه تاریخی به ما می‌دهد، می‌توانیم کارهای فیلسوفان بعد را درک کنیم و با کنار هم گذاشتن کارهای کوچک به یک دید برسیم و نظریه بدهیم. این مقاله یک مطالعه موردی از تعریف هنر و ارزیابی اخلاقی هنر است.

وی افزود: من در این مقاله اصطلاح سازی کردم و در مجلات مختلف و با داوری‌های متفاوت چاپ شد و مقبول افتاد. مقدمه اول، اولین ترازو تعددپذیری تعریف است. اصلا اینگونه نیست که یک تعریف فقط ملاک باشد و درست باشد. ملاک سنجش تعریف کارآمدی و ناکارآمدی هر کدام است. مقدمه دوم اقسام تعریف نزد منطق‌دانان مسلمان، اقسام تعریف ناقص و کامل و ... بود که اینجا تعریف کارآمد با مصداق و مثال بود.

مفتونی افزود: فارابی مدینه فاضله را ۵ جزء کرده است از جمله افاضل: ولایت فقیه و حکومت الهی

ذول الاسنه: کتاب، شعرا، نوازندگان، نت‌نویس (هنر فاضله) و خطبا (رسانه فاضله) بودند و مهندس، ریاضی‌دان، تاجر و کشاورز در بخش‌های دیگر مدینه هستند.

این دانشیار دانشگاه تهران طرح پرسشی کرد مبنی بر اینکه چرا هنرمندان حلقه ارتباط وحی و جامعه اند؟ و پاسخ داد: زیرا یکی باید این دریافت را ترویج کند و برای افراد تجسم کند. برای درک ارتباط معقول و متخیل باید کار روشمند انجام دهد. ابتدا بر شانه فیلسوفان سوار شود سپس نقد کند، دیدگاه‌های خود را بیان کند و مرجع شود.

مفتونی افزود: بعضی از امور اصلا قابل درک انسان نیستند مانند خدا، نفوس، بهشت، لذات مجرد و هیولی. دسته دیگر هم ذاتا قابل درکند اما مردم با آنها انس ندارند، چرا که مردم حوصله برهان را ندارند. نباید از مردم توقع داشت که معقولات را به ماهو معقول درک کنند. حتی در خود وحی هم معقولات ابتدا به قوای ناطقه نبی و از آنجا به قوه خیال منتقل می‌شود و به این واسطه مردم را هدایت می‌کند. قسمت مهم ماجرا نسبت هنرمند و رسانه با وحی و جامعه است.

دانشیار دانشگاه تهران بیان کرد: شما غیر از فارابی نمی‌توانید هنرش را به این تمام و کمالی در بیاورید. رئیس اول باید حکمت، توانایی قناعت، قدرت تجسمی کردن مفاهیم را داشته باشد. در انواع هنری که فارابی آورده است، همه هنرمندان را هنرمند آرمانی نمی‌داند. او از هنر مذموم و هنر محمود و هنر فاضله (ذو مراتب است و منحصر به محاکات معقول (هنر حکمت) نیست، سخن می‌گوید. هنری که صرف بازی و استراحت و لذت شود، نه تنها جایز بلکه لازم است؛ به شرط آنکه در مسیر سعادت باشد.